Kể từ ngày 01/12/2015, Quyết định số 49/2015/QĐ-TTg ngày 14/10/2015 của Thủ tướng Chính phủ về một số chế độ, chính sách đối với dân công hỏa tuyến tham gia kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế chính thức có hiệu lực thi hành. Theo Quyết định, đối tượng và điều kiện áp dụng cụ thể được quy định như sau:
Đối tượng: Dân công hỏa tuyến tham gia kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế.
Điều kiện: Người được Ủy ban hành chính hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã trở lên hoặc cơ quan, đơn vị có thẩm quyền huy động, quản lý tập trung, được giao làm nhiệm vụ phục vụ chiến đấu cho các đơn vị Quân đội hoặc phục vụ các chiến trường, trong thời gian và địa bàn như sau:
- Dân công hỏa tuyến tham gia kháng chiến chống Pháp từ tháng 9 năm 1945 đến ngày 20 tháng 7 năm 1954; tham gia kháng chiến chống Mỹ từ sau ngày 20 tháng 7 năm 1954 đến ngày 30 tháng 4 năm 1975. Địa bàn thực hiện nhiệm vụ trong phạm vi cả nước và ở Lào, Campuchia.
- Dân công hỏa tuyến tham gia chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam từ tháng 5 năm 1975 đến ngày 07 tháng 01 năm 1979, ở biên giới phía Bắc từ tháng 02 năm 1979 đến tháng 12 năm 1988, làm nhiệm vụ quốc tế ở Lào từ tháng 5 năm 1975 đến ngày 31 tháng 12 năm 1988, ở Campuchia từ tháng 01 năm 1979 đến ngày 31 tháng 8 năm 1989. Địa bàn thực hiện nhiệm vụ trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc là các huyện biên giới, các huyện tiếp giáp với huyện biên giới có yêu cầu phục vụ, bảo đảm cho nhiệm vụ chiến đấu.
- Đối với một số địa bàn đặc biệt, thời gian tham gia của dân công hỏa tuyến có thể được tính sớm hơn hoặc muộn hơn so với thời gian nêu trên do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định.
Chế độ, chính sách được hưởng
Đối tượng có đủ điều kiện theo quy định tại Điều 2 Quyết định 49/2015/QĐ-TTg được hưởng chế độ, chính sách sau đây:
- Chế độ trợ cấp một lần:
Mức trợ cấp một lần được ấn định theo các mốc thời gian thực tế trực tiếp tham gia dân công hỏa tuyến (trường hợp có thời gian tham gia dân công hỏa tuyến ở các đợt khác nhau hoặc có gián đoạn thì được cộng dồn), cụ thể như sau:
+ Dưới 01 năm, mức trợ cấp bằng 2.000.000 đồng;
+ Đủ 01 năm đến dưới 02 năm, mức trợ cấp bằng 2.700.000 đồng;
+ Từ đủ 02 năm trở lên, mức trợ cấp bằng 3.500.000 đồng.
Người đã từ trần, một trong những thân nhân sau đây của người từ trần được hưởng chế độ trợ cấp một lần theo mức thống nhất tương ứng nêu trên: Vợ hoặc chồng; bố đẻ, mẹ đẻ; con đẻ, con nuôi hoặc người nuôi dưỡng hợp pháp.
- Chế độ bảo hiểm y tế:
Người chưa được hưởng chế độ bảo hiểm y tế thì được hưởng chế độ bảo hiểm y tế tương tự như đối tượng quy định tại Điểm d Khoản 3 Điều 12 Luật Bảo hiểm y tế (sửa đổi, bổ sung năm 2014).
- Chế độ trợ cấp mai táng phí:
Khi từ trần, người lo mai táng được hưởng trợ cấp mai táng phí theo mức quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.
- Ghi nhận thời gian tham gia dân công hỏa tuyến: Được cấp “Giấy chứng nhận” tham gia dân công hỏa tuyến.
Hồ sơ, trình tự giải quyết chế độ trợ cấp một lần
- Hồ sơ của đối tượng để xét hưởng chế độ, gồm: 01 bản khai của đối tượng hoặc thân nhân đối tượng (đối với đối tượng đã từ trần); bản chính hoặc bản sao có chứng thực giấy tờ tham gia dân công hỏa tuyến (nếu có).
- Trình tự giải quyết:
+ Đối tượng quy định tại Điều 2 Quyết định này hoặc thân nhân đối tượng (đối với đối tượng đã từ trần) có trách nhiệm lập bản khai và trực tiếp nộp 01 bộ hồ sơ theo quy định tại Điểm a Khoản này cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đăng ký hộ khẩu thường trú; cấp xã tổ chức xét duyệt theo từng đợt, tổng hợp báo cáo Ban Chỉ huy Quân sự cấp huyện;
+ Ban Chỉ huy quân sự cấp huyện rà soát, đối chiếu, tổng hợp, báo cáo; Bộ Chỉ huy Quân sự cấp tỉnh thẩm định đề nghị Bộ Tư lệnh quân khu ra quyết định hưởng chế độ trợ cấp một lần.
Thời gian giải quyết chế độ cho đối tượng theo trách nhiệm được giao của mỗi cấp không quá 10 ngày làm việc, kể từ khi nhận đủ hồ sơ theo quy định; nếu hồ sơ không đủ điều kiện xem xét, giải quyết thì cơ quan tiếp nhận phải có văn bản trả lời, nêu rõ lý do;
+ Sau khi được cấp kinh phí trợ cấp, trong thời hạn 10 ngày làm việc, Ban Chỉ huy Quân sự cấp huyện tổ chức chi trả trực tiếp chế độ trợ cấp một lần cho các đối tượng.
Các chế độ, chính sách quy định tại Quyết định số 49/2015/QĐ-TTg được thực hiện từ ngày 01/01/2016. Trường hợp đối tượng có đủ điều kiện theo quy định tại Điều 2 Quyết định này từ trần kể từ ngày 01/01/2016 trở đi mà chưa có Quyết định hưởng chế độ trợ cấp một lần của cấp có thẩm quyền thì khi có Quyết định hưởng chế độ trợ cấp một lần, người lo mai táng được hưởng trợ cấp mai táng phí theo quy định tại Khoản 3 Điều 4 Quyết định này.