Trong năm 2019, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn quận đã đạt được nhiều kết quả tích cực, thông qua việc phát huy vai trò của Thường trực Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật, các thành viên Hội đồng, các ban ngành, đoàn thể và Ủy ban nhân dân các phường trong việc thực hiện các mục tiêu chung của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và công tác hòa giải ở cơ sở trong phạm vi địa phương và cả nước.
Nhân dịp đầu xuân Canh Tý – là một năm kỷ niệm nhiều ngày lễ lớn trong năm 2020, phóng viên Bản tin Quận 11 đã có buổi đối thoại với ông Trương Quốc Cương – Quận ủy viên, Phó chủ tịch UBND quận, Chủ tịch Hội đồng phổ biến giáo dục pháp luận quận về những vấn đề liên quan đến công tác phổ biến và giáo dục pháp luật tại quận nhà.
Ảnh: Ông Trương Quốc Cương – Quận ủy viên, Phó chủ tịch UBND quận, Chủ tịch Hội đồng phổ biến giáo dục pháp luận quận trả lời phỏng vấn về công tác phổ biến pháp luật trong năm 2019
Phóng viên: Kính thưa ông, với vai trò là Chủ tịch Hội đồng phổ biến giáo dục pháp luật Quận 11, ông đánh giá như thế nào về kết quả thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại quận nhà trong năm vừa qua?
Phó chủ tịch UBND quận Trương Quốc Cương: Năm 2019 là năm mà công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tiếp tục nhận được rất nhiều sự quan tâm của Đảng, chính quyền và đoàn thể các cấp từ Trung ương đến địa phương, được đánh dấu bằng nhiều hoạt động cụ thể triển khai các chương trình, đề án, kế hoạch, với một mục tiêu chung là kịp thời đưa các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước đến với cán bộ, công chức, viên chức và các tầng lớp nhân dân, xây dựng ý thức sống và làm việc theo pháp luật, ngăn ngừa các hành vi vi phạm pháp luật, góp phần đấu tranh phòng, chống tệ nạn và các biểu hiện tiêu cực trong xã hội, hình thành ý thức chủ động, tích cực tìm hiểu và thói quen chấp hành pháp luật. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực đã làm được, việc triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại quận và phường vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: sự phối hợp giữa các thành viên Hội đồng mới chỉ giới hạn trong một số đơn vị hoạt động tích cực, chưa thực sự phát huy tổng lực vai trò của toàn bộ hệ thống chính trị, của tất cả các ngành, lĩnh vực trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; việc lập kế hoạch, tổ chức các nội dung tuyên truyền, phổ biến pháp luật thời gian qua chủ yếu mang tính bị động theo các chỉ tiêu của từng ngành chứ chưa thực sự xuất phát từ nhu cầu thực tiễn và tình hình chính trị, xã hội tại địa phương; các địa phương chưa có sự đột phá lớn trong việc đổi mới, xây dựng sáng kiến, ý tưởng đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, đa số các cuộc tuyên truyền vẫn chỉ bằng hình thức truyền thống là tuyên truyền miệng; việc tuyên truyền cho đối tượng đặc thù là người khuyết tật, người gây ra bạo lực gia đình… gặp nhiều khó khăn trong công tác lựa chọn hình thức và tổ chức tuyên truyền. Qua quá trình triển khai tại quận, việc tuyên truyền miệng chưa mang lại hiệu quả cao, đối tượng đến tham gia chưa đầy đủ theo như số liệu rà soát thực tế tại Ủy ban nhân dân 16 phường (vì người khuyết tật cần những phương thức tuyên truyền rất đặc thù và đa dạng; người gây ra bạo lực gia đình không tích cực hợp tác đi tham dự tuyên truyền; còn nạn nhân bạo lực gia đình thì gặp nhiều hạn chế về vấn đề tâm lý...); một số đơn vị, địa phương chưa nhận thức đầy đủ vấn đề “xã hội hóa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật” chưa chủ động thực hiện các nội dung xã hội hóa; phương thức xã hội hóa nếu có cũng rất giản đơn, một số phường cho rằng hoạt động xã hội hóa chỉ đơn thuần là huy động kinh phí, đóng góp vật chất trong nhân dân phục vụ cho công tác…
Phóng viên: Về công tác hòa giải ở cơ sở, là một trong những công tác đóng vai trò then chốt để nhân dân sống đúng pháp luật, hạn chế tối đa những mâu thuẫn phát sinh trong cộng đồng dân cư, ông có nhận xét gì về công tác hòa giải ở cơ sở, cũng như vai trò của hòa giải viên, tổ hòa giải tại địa phương?
Phó chủ tịch UBND quận Trương Quốc Cương: Năm 2019 cũng ghi nhận trong công tác hòa giải ở cơ sở đã có những bước tiến trong hoạt động đổi mới phương thức tổ chức tập huấn kiến thức pháp luật, nghiệp vụ hòa giải cho lực lượng hòa giải viên cơ sở, tạo động lực để nâng cao chất lượng hòa giải viên, hiệu quả của công tác hòa giải cơ sở. Qua hướng dẫn của Ủy ban nhân dân quận, Ủy ban nhân dân các phường định kỳ củng cố, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của lực lượng hòa giải viên ở cơ sở; tuy nhiên một bộ phận hòa giải viên cơ sở vẫn còn hoạt động khá mờ nhạt, không hiệu quả, không phát huy được vai trò của người hòa giải viên trong cộng đồng dân cư tại địa phương, trong năm 2019 số lượng vụ việc được hòa giải ở cơ sở chỉ là 07 vụ, số liệu này chưa phản ảnh được nhu cầu thực sự đối với hoạt động hòa giải cơ sở tại địa phương. Nguyên nhân của vấn đề này xuất phát từ việc các phường chưa nhấn mạnh vị trí, vai trò của hòa giải viên, tổ hòa giải tại địa phương, dẫn đến tâm lý thụ động của một số hòa giải viên khi các bên tranh chấp đem vụ việc đến tổ hòa giải mới tiến hành hòa giải, chưa thực sự chủ động tiếp cận và hòa giải các vụ việc tranh chấp ngay từ giai đoạn mới phát sinh mâu thuẫn; bên cạnh đó, Ủy ban nhân dân các phường cũng chưa làm hết vai trò, trách nhiệm của mình trong việc giải thích, hướng dẫn hòa giải viên báo cáo các vụ việc hòa giải để thực hiện chi kinh phí hỗ trợ, khích lệ cho hòa giải viên khi tham gia hòa giải.
Phóng viên: Để Pháp luật ngày càng phát huy hiệu quả và đi vào đời sống nhân dân, chúng ta cần có những giải pháp căn cơ gì thời gian tới, thưa ông?
Phó chủ tịch UBND quận Trương Quốc Cương: Để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn quận trong năm 2020, theo tôi, Thường trực Hội đồng cần tiếp tục phát huy vai trò tham mưu thực hiện có hiệu quả các Chương trình, Đề án, Kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật của Trung ương và Thành phố; phát huy tính sáng tạo, triển khai các hình thức và nội dung tuyên truyền, PBGDPL phù hợp cho các đối tượng đặc thù theo quy định của Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật; bên cạnh đó cần tiếp tục duy trì việc thực hiện Ngày pháp luật định kỳ hàng tháng và “Ngày pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, tạo điểm nhấn của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong năm và xây dựng phong trào trong cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân. Chủ động xây dựng các nội dung tuyên truyền phù hợp với yêu cầu, tình hình thực tiễn tại địa phương. Trong năm 2020, các thành viên Hội đồng PHPBGDPL quận cần chủ động hơn nữa trong việc thực hiện các nhiệm vụ được phân công trong Kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật, tích cực phối hợp với Thường trực và các thành viên Hội đồng trong việc triển khai các mục tiêu, nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật theo Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân và Thông tri số 07-TT/TU của Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong tình hình hiện nay. Cùng với đó, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện xã hội hóa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, huy động các nguồn lực xã hội tham gia vào hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn quận trong thời gian tới; tạo điều kiện để các tổ chức chính trị - xã hội, chính trị - xã hội - nghề nghiệp, xã hội - nghề nghiệp, doanh nghiệp, cá nhân tham gia vào các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật tại địa phương; duy trì hoạt động kiểm tra công tác phổ biến, giáo dục pháp luật định kỳ hàng năm nhằm nắm bắt tình hình thực hiện công tác này trên địa bàn quận, ghi nhận và nhân rộng những mô hình mới, đạt hiệu quả cao và có biện pháp khắc phục những hạn chế.
Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, nâng cao đạo đức công vụ của cán bộ công chức từ quận đến phường, đảm bảo phục vụ tốt nhất các nhu cầu giải quyết hồ sơ hành chính cho người dân, theo phương châm không gây phiền hà, nhũng nhiễu, mà phải ân cần, tận tình hướng dẫn các thủ tục, giải quyết nhanh gọn, đúng hạn, đúng quy định. Làm tốt việc này thì mỗi cán bộ công chức sẽ là một tuyên truyền viên giúp cho người dân hiểu rõ các quy định pháp luật có liên quan. Đây có thể xem là giải pháp thiết thực và hiệu quả trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Để đảm bảo hoạt động hòa giải ở cơ sở được thực hiện đúng phạm vi theo quy định, cần phải trang bị cho lực lượng hòa giải viên ở cơ sở một nền tảng kiến thức pháp luật vững chắc, để họ có thể nhận biết chính xác tính chất của từng vụ, việc. Ngoài việc tổ chức tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp luật hiện hành cần chủ động xây dựng các kế hoạch tập huấn kiến thức pháp luật, kĩ năng hòa giải chuyên đề để giúp Hòa giải viên có thể nắm bắt kịp thời những quy định mới và rút ra được những kinh nghiệm thực tế khi thực hiện việc hòa giải tại cơ sở
Cần gắn hoạt động hòa giải ở cơ sở với hoạt động phổ biến giáo dục pháp luật, vận động nhân dân chấp hành pháp luật, xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư. Tích cực thực thực hiện lồng ghép tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong quá trình hòa giải.
Phát huy vai trò của lực lượng hòa giải viên cơ sở, đảm bảo các vụ việc hòa giải tại cơ sở đều có sự tham gia của Hòa giải viên nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác hòa giải góp phần tích cực trong việc phát huy vai trò tự quản tại địa phương giảm tỷ lệ các vụ việc khởi kiện lên cấp trên.
Phóng viên: Trước thềm năm mới Xuân Canh Tý, ông có mong muốn gì đề công tác phổ biến giáo dục phát luật và công tác hòa giải ở cơ sở sẽ khởi sắc hơn trong năm 2020 và những năm tiếp theo?
Phó chủ tịch UBND quận Trương Quốc Cương: Trước thềm năm mới Xuân Canh Tý, thay mặt Hội đồng, tôi mong muốn công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và công tác hòa giải ở cơ sở trong thời gian tới sẽ tiếp tục nhận được nhiều sự quan tâm hơn nữa, phát huy được vai trò của cả hệ thống chính trị trong việc đưa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đi vào đời sống, nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả của hệ thống pháp luật và bộ máy Nhà nước, góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền, xây dựng một xã hội mà Hiến pháp, pháp luật giữ vị trí thượng tôn trong mọi mặt, mọi lĩnh vực của đời sống. Nhân đây, tôi cũng xin gửi lời chúc các các Thành viên Hội đồng PHPBGDPL quận, báo cáo viên pháp luật, lãnh đạo và công chức Tư pháp, Hộ tịch Ủy ban nhân dân các phường, đặc biệt là các hòa giải viên cơ sở nhiều sức khỏe và thành công, để tiếp tục phối hợp triển khai và thực hiện tốt công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, công tác hòa giải cơ sở tại cơ quan, đơn vị và địa phương. Tôi tin tướng rằng với sự chung sức, chung lòng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, pháp luật sẽ thật sự trở thành ngày hội của toàn dân tôn vinh Hiến pháp và pháp luật.